Türkiye'nin Demiryolu Tarihçesi

Türkiye'nin Demiryolu Tarihçesi

Buharlı lokomotifin dünyada ilk kullanılmasından 33 yıl sonra Anadolu insanı 1856 yılında demiryolu ile tanıştı. Anadolu’da inşaa edilen ilk demiryolu 1856 yılında İzmirAydın arası 130 kilometrelik hat olup bu hattı Sultan Abdülmecid’in imtiyaz hakkı verdiği bir İngiliz şirketi yapmıştır. Yapımı 1866 yılına kadar tam 10 sene devam eden bu hat, Sultan Abdülaziz zamanında tamamlanır.
1871 senesinde saraydan çıkan bir irade ile devlet eliyle yapımına başlanan Haydarpaşaİzmit hattı 91 kilometre olup 1873 yılında bitirilir. Daha sonra yapılmaya başlanan Anadolu Demiryolları ile Bağdat ve Cenup demiryolları maddi imkânsızlıklar nedeniyle Alman sermayesi ile bitirilebilmiştir. İzmir-Turgutlu-Afyon ile Manisa-Bandırma demiryolu hattının 98 kilometrelik kısmı İmtiyaz verilen başka bir İngiliz şirketi tarafından 1865 yılında tamamlanır. 1896 yılında yapımına başlanan 2000 km.lik şark demiryollarının imtiyazı Baron Hirsch’e verilmiş ve Anadolu sınırlarında kalan 336 kilometrelik İstanbul-Edirne ve Kırklareli-Alpulu kesimi 1888 senesinde bitirilerek hat işletmeye açılmıştır. Böylece bu hattın tamamlanmasıyla İstanbul, Avrupa demiryolları ağına bağlanmış oldu. 1923-1940 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Demiryollarında altın çağını yaşar. Bu dönemde 1923 yılı ile 1940 yılları arasında daha önce 4559 kilometre olan demiryolu hattı 8637 kilometreye ulaşır. Türkiye Cumhuriyeti Demiryolları için 1940-1950 yılları arasında ise durgunluk dönemidir. 1950 yılından 2003 yılına kadar ise sadece 1871 kilometrelik yeni yol yapılmıştır.8 1951’den 2003 yılı sonuna kadar ihmal edilen bu sektörü canlandırmak için yoğun çaba sarf edilmiş ve son 15 yıl içinde, değişen devlet politikasıyla, demiryollarında dev projeler hayata geçirilmiş; 2023 yılı hedef alınarak, 12 bin km’lik hızlı ve yüksek hızlı tren hattı için planlamalar yapılmıştır. Yüksek hızlı tren hatlarına yapılan yatırımlara paralel olarak, mevcut konvansiyonel hatların yenilenmesi, elektrifikasyonu ve sinyalizasyonu yapılmaktadır. Demiryollarındaki bu gelişmelere ek olarak, büyükşehir belediyelerinin de kentiçi raylı sistem taşımacılığına yönelmesi sonucunda, ülkede demiryolu sektöründe kamu ve özel sektörüyle büyük bir yatırım hamlesi başlamıştır.